Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yoğun ABD programı: Trump ile bir değil 3 buluşma
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 21 25 Eylül 2025 tarihlerinde gerçekleştireceği ABD seyahati, son yıllardaki önemli mesajlarla yüklü, en yoğun programlarından biri olacak. Seyahate kısa süre kala seyahatin, BM Genel Kurulu / New York ayağına, Washington’un da eklendiğinin netleşmesi deyim yerindeyse çarpan etkisi yarattı.
Erdoğan’a eşi Emine Erdoğan ile birlikte 9 bakanın eşlik ettiği ABD programlarının New York bölümünde Türk heyetinin iki temel gündem başlığı olacak. Birincisi Filistin, ikincisi ABD ile ticari ilişkiler. Cumhurbaşkanı beklendiği gibi Filistinlilerin kısıtlanma girişimlerine onların sesi olarak karşı koyacak. Buna bağlı olarak da İsrail’e yönelik uluslararası baskının artırılması yönündeki çabasını pekiştirecek. Erdoğan, 7 Ekim daha yaşanmadan önce de, BM kürsüsünde birden fazla kez Filistin’in hukukunu savunmuş, İsrail’i kınamış ve BM sistemini eleştirmiş, yetersizliğini yüzüne vurmuştu. Şimdi merak edilen bunu taşıyacağı boyut. Onun İsrail’e bu kez haddini nasıl bildireceği üzerine fikir jimnastiği yapılıyor.
Erdoğan, bugüne Türk Amerikan İş Konseyi (TAİK) tarafından düzenlenen 17. Türk Yatırım Konferansı’nda (TRCON) Fortune 100 listesinde yer alan 20 ABD şirketinin üst düzey yöneticileriyle yapılacak yuvarlak masa toplantısıyla başlıyor. Üç günlük konferansta iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin yol haritası ele alınacak. Bu çerçevede üç bakan da alanlarıyla ilgili bilgilendirmeler yapacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, ABD’li enerji şirketi temsilcileriyle buluşurken, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de 150’yi aşkın Amerikalı kurumsal yatırımcı ve fon yöneticisine yeni Orta Vadeli Program ile çizilen ekonomi yol haritasını anlatacak. Ticaret Bakanı Ömer Bolat ise yeni gümrük tarifelerine ilişkin stratejiyi ve ABD ile devam eden ticaret anlaşmasına ilişkin güncel durumu katılımcılarla paylaşacak. Konferansta Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan da, bir sunum yapacak. DEİK ve TAİK aynı günün akşamında bir de resepsiyon düzenleyecek.
Erdoğan, pazartesi öğleden sonra ise dün Filistin’i resmen tanıyacağını açıklayan Fransa ve S. Arabistan öncülüğünde düzenlenen Filistin Meselesine Çözüm Bulunması ve İki Devletli Çözümün Hayata Geçirilmesi konulu konferansa katılacak. Cumhurbaşkanı akşam da Türk Amerikan Ulusal Yönlendirme Komitesi (TASC) tarafından düzenlenen akşam yemeğinde olacak. Erdoğan’ın pazartesi günü Filistin’i tanıyacağını açıklayan bir başka ülke olan Kanada’nın Başbakanı M. Carney’i ve Kuveyt Veliaht Prensi S.H.Es- Sabah’ı kabul etmesi planlanıyor.
4. KONUŞMACI
23 Eylül Salı günü Erdoğan geleneksel olarak Brezilya, ev sahibi ABD ve Endonezya’nın ardından 4. sırada kürsüye çıkarak 15. kez BM Genel Kurulu’na hitap edecek ve merakla beklenen konuşmasını yapacak. Daha sonra Genel Sekreter A.Guterres ile görüşecek olan Erdoğan’ın Trump ile 5 gün içerisindeki ilk görüşmesi de o gün, Gazze konulu Bölgesel Toplantı’da olacak.
Salı öğleden sonra programında ise yine bir klasik var. SETA eşgüdümünde ABD’li düşünce kuruluşu temsilcileriyle toplantı yapacak olan Erdoğan, akşam da eşi Emine Erdoğan ile birlikte Donald Melanie Trump ikilisinin Lotte Palace Hotel’de devlet başkanları ve eşleri onuruna verilen davetine katılacak.
Cumhurbaşkanı’nın ziyaretinde diplomatik temasları kadar ekonomiye de açılan alanın bir başka göstergesi 24 Eylül Çarşamba sabahı gerçekleşecek programı olacak. Kısa süre önce markası Chobani ile Fenerbahçe’nin sponsorluğunu üstlenen Hamdi Ulukaya, imza töreninde “Türk” yerine “Türkiyeli” ifadesini kullanmıştı. Geçmişte Türkiye’den ayrılma gerekçesi olarak “Kürt olmam ve Kürtlerin haklarını savunmam” açıklamasıyla bunun yan yana getirilmesiyle tepki gören Ulukaya, Türk ABD İş Konseyi Başkanı sıfatıyla Erdoğan’ı ABD’li CEO’larla kahve buluşmasında bir araya getirecek.
Erdoğan, öğleden sonra ise BM Genel Sekreteri İklim Zirvesi’de bir konuşma yapacak, Fransa Cumhurbaşkanı E. Makron ve Vietnam Devlet Başkanı L.Cuong ile ikili görüşme gerçekleştirerek New York temaslarını tamamlayacak. Erdoğan’ın Suriye Cumhurbaşkanı A. Şara gibi programında henüz günü ve saati yer almamış başka isimlerle de görüşmesi bekleniyor.
BEYAZ SARAY ZİYARETİ
Seyahatin Washington ayağında ise 6 yıl aranın ardından gerçekleşecek Beyaz Saray ziyareti olacak. CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in Cumhurbaşkanı’nın Trump’ın oğlu ile yaptığı görüşmeyi “Gazze pazarlığı” olarak tanımlayarak duyurması, yüz yüze görüşme karşılığında “300 Boeing uçak alımı taahhüdü” iddiası Türkiye kamuoyunun bir kısmında istenen etkiyi yarattı.
Erdoğan, Trump ile daha önce yüz yüze görüşmemiş olsa, başkanlığının ilk dönemindeki gergin ilişki seyri de göz önünde bulundurularak bu iddia belki geniş bir alıcı kitlesi bulabilirdi. Ancak Erdoğan en son Hollanda’daki NATO Zirvesi’nde Trump ile zaten yüz yüze görüştü, hem de planlanandan biraz daha uzun süre. Cumhurbaşkanı’nın daha sonra notlarını ihtiva ettiği anlaşılan dizindeki zarf bu görüşmede merak uyandırmıştı. İkincisi THY için Boeing’den 200’den fazla uçak alımı konusu; 2023 yılında şirket Airbus ile 355 adet uçak sözleşmesi imzaladığından bu yana gündemde. O zamanlar Trump henüz ikinci kez seçilmemişti bile. THY Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Bolat, Boeing ile 75 geniş gövdeli (787 serisi) ve 150 tek koridorlu (737 MAX) olmak üzere 225 uçaklık satın alma görüşmesinde olduklarını duyuralı çok oldu. Şirket bir süredir fiyat, teslimat programı ve motor bakım maliyetleri konularında Boeing’den haber bekliyordu. Boeing’in alternatifi ise Avrupalı Boeing.
Acaba, ABD’li şirketlerin çıkarlarını korumak konusunda kararlı Trump, müşteriyi Avrupalılara kaptırıp kaptırmamanın hesabını yapıyor olmaz mı?
