MERİ Forumu'nda Irak'ın uluslararası ortaklıkları ve geleceği tartışıldı
Panele, Kürdistan Bölgesi Başkanlık Divanı Başkanı Fevzi Hariri, İspanya'nın Irak Büyükelçisi Alicia Rico ve Avrupa Birliği'nin Irak Büyükelçisi Clemens Semtner katıldı.
Jeopolitik değişim ve avrupa'nın rolü
İspanya'nın Irak Büyükelçisi Alicia Rico, jeopolitik değişimlere ve Irak'ın bu ortamdaki konumuna dikkat çekerek, Avrupa Birliği ve İspanya'nın Irak için önemli bir ortak olduğunu vurguladı.
Rico, dünyanın iki kutuplu bir düzenden çok kutuplu ve parçalı bir yapıya evrildiğini, bunun da ortaklıkları değiştirdiğini belirtti.
İspanyol büyükelçi, Irak ile "hukukun üstünlüğü, barış, müzakere ve diyalog temelinde güçlü bir ortaklığın" önemini vurguladı. Avrupa Birliği'ni "birbirine karşı savaşan ülkeler arasında barışı inşa etme projesi" olarak tanımladı.
Avrupa'nın Irak'taki rolüne değinen Rico, "Avrupa çok önemli bir ortaktır; Avrupa Birliği ve Birlik ülkeleri de aynı şekilde ve bence şu anda Irak'ta daha büyük bir rol oynama kapasitemiz var" dedi.
Kürdistan Bölgesi'ni ilerleme ve açıklıkta öncü olarak gören İspanyol Büyükelçi, "Kürdistan Bölgesi'nin, 1991 sonrası durumu nedeniyle, çok daha fazla ilerleme ve yenilenme, dünyaya çok daha açık olma fırsatı bulduğunu düşünüyorum" ifadelerini kullandı.
Irak'ın genel olarak yeni bir aşamada ve yeni bir dönüm noktasında olduğunu belirten Rico, "ekonomik ve ticari ortaklığa", "kurumların güçlendirilmesine, iyi yönetişime ve dürüstlüğün inşasına" daha fazla odaklanılması gerektiğini vurguladı.
Güvenlik durumuyla ilgili olarak Rico, İspanya'nın Uluslararası Koalisyon ve NATO misyonuna katılımına rağmen, şu anda ana odaklarının başka yönlerde olduğunu belirtti.
Rico, "Ana odağımızın güvenlik olduğunu söylemiyorum... Şimdi ülkenin ihtiyaç duyduğu önemli yapısal reformlara gerçekten odaklanmanın zamanı geldiğini düşünüyorum. Temelde ekonomik reformlara işaret ediyorum" dedi.
Büyükelçi Rico, Irak'ın güvenlik ve istikrarı sağlama çabalarını takdirle karşıladı ve Irak halkının "hiçbir şekilde herhangi bir çatışmaya geri dönmek istemediğini ve Irak'ın çatışmalardan uzak kalmasını arzuladığını" vurguladı.
Irak-Kürdistan Bölgesi ilişkileri, iç zorluklar ve IŞİD tehdidi
Kürdistan Bölgesi Başkanlık Divanı Başkanı Fevzi Hariri de, konuşmasında Irak Dışişleri Bakanlığı'nın çalışmalarını çeşitli aşamalara ayırdı.
Fevzi Hariri, Irak Dışişleri Bakanlığı'nın Eylül 2003'te kurulduğunu ve dört aşamadan geçtiğini belirtti. İlk aşamanın 2012'de Amerikan güçlerinin geri çekilmesine kadar olan dönemi kapsadığını, bu dönemde Irak'ın yetenekli diplomatlara sahip olduğunu ve özgür dünyayla açık ilişkiler içinde olduğunu ifade etti. Ancak ABD'nin geri çekilmesinden sonra, "temel politikada, yani açıklık, özgürlük, özgür dünyayla ticaret yapma ve özgür bir ekonomiye sahip olma konusunda belirli bir sapma yaşandı" dedi.
Hariri, dış politikaya yönelik iç müdahaleleri eleştirerek, "Irak'ta Dışişleri Bakanı'nın 300 yetkilisi var. Her gün bir siyasi parti lideri dış politikaya müdahale ediyor" dedi.
Irak ve Kürdistan Bölgesi'nin komşu ülkelerle ilişkileri hakkında Fevzi Hariri, "en iyi türden komşuluk ilişkilerini geliştirmelerinin" önemini vurguladı.
Suriye konusunda Fevzi Hariri, kapsayıcı bir hükümet çağrısında bulunarak, "Yapılan eylemleri görmeliyiz. Yeni hükümet kapsayıcı bir hükümet olmalıdır" dedi.
Hariri, "IŞİD tehdidinin sona ermediği" konusunda uyarıda bulundu ve Erbil ile Bağdat arasındaki görüş ayrılıklarını dile getirerek, "Biz IŞİD'in hala bir tehdit olduğuna inanıyoruz. Onlar bu tehdidin artık mevcut olmadığını veya güvenlik güçlerinin bununla başa çıkabileceğini düşünüyorlar” yorumunu yaptı.
Fevzi Fevzi Hariri, Bağdat hükümet, ile Kürdistan Bölgesi arasındaki güven ve birliğe değinerek, "Güven eksikliği hala var ve yüzeyin altında kaynıyor” dedi.
Hariri ayrıca, uluslararası ortaklarla birlikte Peşmerge güçlerinin askeri ve savunma kapasitesini artırmak için çalıştıklarını da belirtti.
Fevzi Hariri, Irak ve Kürdistan Bölgesi'nin karşı karşıya olduğu tehditlere değinerek şunları söyledi:
"Bildiğiniz gibi, sadece birkaç ay önce, Irak Federal Hükümeti'nin bilgisi olmadan, Irak içindeki güçler Irak ordusunun tüm radar tesislerine saldırdı ve onları tamamen yok etti. Ayrıca Irak ve Kürdistan'ın petrol ve ekonomik hedeflerine de saldırdılar."
Kürdistan Bölgesi Başkanlık Divanı Başkanı, federal hükümetin sessizliğini eleştirerek, "Hiç kimse sorgulanmadı, oysa kimin yaptığını tamamen biliyorlar, ancak failler hala yerlerindeler" dedi.
Fevzi Hariri, Kürtlerin karar alma sürecine katılımının önemini vurgulayarak, "Eğer bir Irak hükümetinin arkasında birleşmek istiyorsak, karar alma sürecinin bir parçası olduğumuzu hissetmeliyiz, ancak biz öyle hissetmiyoruz ve Sünniler de aynı hislere sahip" şeklinde konuştu.
Kürdistan Bölgesi'nin Bağdat'ta aktif bir katılımcı olma çabaları hakkında Hariri, "Şüphesiz çabalıyoruz, bu yüzden siyasi partilerin Bağdat'ta daha güçlü bir varlığa ve stratejik meselelerle uğraşmada çok daha koordineli bir amaca sahip olması Kürdistan Bölgesi için önemlidir. Küçük meselelerde farklılıklarımız olabilir, ancak stratejik meselelerde birlik olmalıyız" dedi.
Avrupa Birliği ve Irak'ın kalkınmasına destek
Avrupa Birliği'nin Irak Büyükelçisi Clemens Semtner, AB'nin Irak ve bölgeyle uzun vadeli bir ortaklığa olan bağlılığını vurguladı.
AB'nin Irak Büyükelçisi, Avrupa Birliği'nin 2012 Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması temelinde çalıştığını ve her yıl Irak'ı desteklemek için yaklaşık yarım milyar Euro harcadığını belirterek, "Avrupa Birliği, Irak ile ve ayrıca bölge ile çok güvenilir ve sürekli bir ortaktır" dedi.
Semtner, Irak'ın kriz sonrası istikrar aşamasından kalkınma aşamasına geçtiğini vurguladı.
Avrupa Birliği'nin çıkarları hakkında Semtner, "İstikrarlı, barışçıl, coğrafi ve toprak bütünlüğü olan, demokratik, göç ve mülteci sorunları olmayan ve aşırıcılık ve şiddet sorunlarıyla yüzleşen bir Irak istiyoruz" dedi.
Semtner, Irak'ın yerinden edilmiş kişilerin geri dönüşü ve ülkenin istikrara kavuşmasında önemli başarılar elde ettiğine inanıyor: "Bu ülkede 6 milyon yerinden edilmiş kişi vardı. Bu 6 milyonun 5 milyonu evlerine geri döndü."
Semtner, bankacılık sektörü ve iklim değişikliği gibi ekonomik zorluklara dikkat çekti. Ayrıca, Irak'ın farklı bileşenleri arasındaki "sosyal sözleşme" hakkında açık bir diyaloğun gerekliliğini vurguladı.
